水调歌头
【宋】苏轼
明月几时有？把酒问青天。不知天上宫阙，今夕是何年。我欲乘风归去，又恐琼楼玉宇，高处不胜寒, 起舞弄清影，何似在人间。
转朱阁，抵绮户，照无眠。不应有恨，何事偏向别时圆。人有悲欢离合，月有阴晴圆缺，此事古难全。 但愿人长久，千里共婵娟。
苏轼是中国北宋文学家、书画家。字子瞻，号东坡居士。宋代眉州（今四川省眉山市）人。父苏洵、弟苏辙都是著名古文学家，世称“三苏”。嘉佑进士，任凤翔府签判，主张改革弊政。神宗时反对变法，但在密州、徐州任上抗洪灭蝗，赈贫救孤、颇多政绩。后以“谤讪朝廷”贬黄州。哲宗时任翰林学士，出知杭、颍、扬、定四州。徽宗初遇赦召还。诗、词和散文都代表北宋文学最高成就。
　　 这是熙宁九年（1076）苏轼在密州任所写作的一首中秋词，词首有序：“丙辰中秋，欢饮达旦，大醉，作此篇兼怀子由。”通常认为这是一篇怀人之作，一“兼”字说明并非止于此。这首词久负盛名，历来评价甚高，前人云：“中秋词自东坡《水调歌头》一出，余词尽废”，由此可见一斑。其时作者政治上甚不得意，又久未与其弟苏辙谋面，心中颇多积郁。中秋之夜，与友人共游金山，“天宇四垂，一碧无际……俄月色如画，遂共登金山顶之妙高台”，苏轼请同行著名歌者袁陶歌其《水调歌头》，不觉随之起舞，藉以宣泄对时事人生的无限感慨并抒发对弟弟的强烈思念。
　　
　　 词的上阕以无端陡起的形式突兀发问，从何时开始，有普照人间的明月？不知天上的神仙宫阕，现在已是什么年代？此句以屈原《天问》的笔法，化用李白《把酒问月》的诗句，以豪迈潇洒的姿态，把酒问青天，笔势奇特。顺势写道，我真想驭气乘风回到天庭啊，又怕经受不住天宫琼楼玉宇里的寒冷。一“归”字，点出自己并非凡人，如李白一样，苏轼也是以“谪仙人”著称的。传说宋神宗曾问内侍，宫外流行什么小词，内侍将苏轼《水调歌头》抄录呈上，神宗读至“又恐琼楼玉宇，高处不胜寒”，也深受感动并叹息曰：“苏轼终是爱君”。苏轼以奇幻的想象，创造了一个空灵蕴藉的境界，极虚极活，若远若近，神余言外，寄意深远而幽隐，折射出他虽遭受挫折，仍存忠爱之心，却也透露出他内心的空虚和痛苦。于是“起舞弄清影”，舞罢，顾谓众人曰：“此便是神仙矣！”“何似在人间”，意谓在这清朗的月下翩翩起舞，心无杂念，自由自在，尽欢尽兴，不就如登仙界了吗？哪里还像在人间呢？“又恐”二字说明苏轼仍未能离开人间，却又令人“直觉有仙气缥缈于毫端”，表现出苏轼脱俗超尘的清逸品质。上阕即景想象，着重写见月思君，有所企盼又万分无奈，而欲超越现实超越自我的内心矛盾。
　　
　　 下阕着重在写睹月思人，抒写对弟弟苏辙的深切怀念，写得惋恻缠绵而又富于理趣。作者先从室内视角望月，以“转”、“低、”“照”三字细腻地描写月光移动的动态。月光巡行于朱红楼阁之间，低低地照射在绮丽的门窗之上，映照着长夜不眠的人。点出怀人者及其内心的伤感。接着抒写内心的愤懑，月亮莫不是与人们有什么怨恨吧，为什么偏偏在别人离别之时又亮又圆？以怨月之议反衬离情之苦，责怪月亮故意捉弄离人；继而又自我宽解，人生遭际总有悲欢离合，月亮运转也会出现阴晴圆缺。天行有常，这样的事情，自古以来就不可能十全十美。最后，作者终于战胜了自己，以超迈豁达的心情表达对弟弟的祝愿，只愿我们都能健康长在，即使远隔千里，却能共同欣赏这美丽的月光。下阕怀人，写得宛转曲折，缱绻深沉，令人玩味不尽。

曰 遂古之初 谁传道之
上下未形 何由考之
冥昭瞢暗 谁能极之
冯翼惟象 何以识之
明明暗暗 惟时何为
阴阳三合 何本何化
圜则九重 孰营度之
惟兹何功 孰初作之
斡维焉系 天极焉加
八柱何当 东南何亏
九天之际 安放安属
隅隈多有 谁知其数
天何所沓 十二焉分
日月安属 列星安陈
出于汤谷 次于蒙汜
自明及晦 所行几里
夜光所德 死则又育
厥利维何 而顾菟在腹
女岐无合 夫焉取九子
伯强何处 惠气安在
何阖而晦 何开而明
角宿未旦 曜灵安藏
不任汩鸿 师何以尚之
佥曰何忧 何不课而行之
鸱龟曳衔 鲧何听焉
顺欲成功 帝何刑焉
永遏在羽山 夫何三年不施
伯禹愎鲧 夫何以变化
纂就前绪 遂成考功
何续初继业 而厥谋不同
洪泉极深 何以窴之
地方九则 何以坟之
河海应龙 何画何历
鲧何所营 禹何所成
康回冯怒 坠何故以东南倾
九州安错 川谷何洿
东流不溢 孰知其故
东西南北 其修孰多
南北顺椭 其衍几何
昆仑县圃 其尻安在
增城九重 其高几里
四方之门 其谁从焉
西北辟启 何气通焉
日安不到 烛龙何照
羲和之未扬 若华何光
何所冬暖 何所夏寒
焉有石林 何兽能言
焉有虬龙 负熊以游
雄虺九首 倏忽焉在
何所不死 长人何守
靡蓱九衢 枲华安居
一蛇吞象 厥大何如
黑水玄趾 三危安在
延年不死 寿何所止
鲮鱼何所 鬿堆焉处
羿焉彃日 乌焉解羽
禹之力献功 降省下土四方
焉得彼涂山女 而通之于台桑
闵妃匹合 厥身是继
胡维嗜不同味 而快鼌饱
启代益作后 卒然离蠥
何启惟忧 而能拘是达
皆归「身矢」鞠 而无害厥躬
何后益作革 而禹播降
启棘宾商 九辨九歌
何勤子屠母 而死分竟地
帝降夷羿 革孽夏民
胡射夫河伯 而妻彼雒嫔
冯珧利决 封豨是射
何献蒸肉之膏 而后帝不若
浞娶纯狐 眩妻爰谋
何羿之射革 而交吞揆之
阻穷西征 岩何越焉
化为黄熊 巫何活焉
咸播秬黍 莆雚是营
何由并投 而鲧疾修盈
白蜺婴茀 胡为此堂
安得夫良药 不能固藏
天式从横 阳离爰死
大鸟何鸣 夫焉丧厥体
蓱号起雨 何以兴之
撰体协肋 鹿何膺之
鳌戴山抃 何以安之
释舟陵行 何以迁之
惟浇在户 何求于嫂
何少康逐犬 而颠陨厥首
女歧缝裳 而馆同爰止
何殿易厥首 而亲以逢殆
汤谋易旋 何以厚之
覆舟斟寻 何道取之
桀伐蒙山 何所得焉
妺嬉何肆 汤何殛焉
舜闵在家 父何以鱞
尧不姚告 二女何亲
厥萌在初 何所忆焉
璜台十成 谁所极焉
登立为帝 孰道尚之
女娲有体 孰制匠之
舜服厥弟 终然为害
何肆犬体 而厥身不危败
吴获迄古 南岳是止
孰期去斯 得两男子
缘鹄饰玉 后帝是飨
何乘谋夏桀 终以灭丧
帝乃降观 下逢伊挚
何条方致罚 而黎服大说
简狄在台 喾何宜
玄鸟致贻 女何喜
该秉季德 厥父是臧
胡终弊于有扈 牧夫牛羊
干协时舞 何以怀之
平肋曼肤 何以肥之
有扈牧竖 云何而逢
击床先出 其命何从
恒秉季德 焉得夫朴牛
何往营班禄 不但还来
昏微遵迹 有狄不宁
何繁鸟萃棘 负子肆情
眩弟并淫 危害厥兄
何变化以作诈 后嗣而逢长
成汤东巡 有莘爰极
何乞彼小臣 而吉妃是得
水滨之木 得彼小子
夫何恶之 媵有莘之妇
汤出重泉 夫何辠尤
不胜心伐帝 夫谁使挑之
会朝争盟 何践吾期
苍鸟群飞 孰使萃之
列击纣躬 叔旦不嘉
何亲揆发 定周之命以咨嗟
授殷天下 其位安施
反成乃亡 其罪伊何
争遣伐器 何以行之
并驱击翼 何以将之
昭后成游 南土爰底
厥利惟何 逢彼白雉
慕王巧梅 夫何为周流
环理天下 夫何索求
妖夫曳炫 何号于市
周幽谁诛 焉得夫褒姒
天命反侧 何罚何佑
齐桓九会 卒然身杀
彼王纣之躬 孰使乱惑
何恶辅弼 谗谄是服
比干何逆 而抑沈之
雷开何顺 而赐封之
何圣人之一德 卒其异方
梅伯受醢 箕子佯狂
稷维元子 帝何竺之
投之于冰上 鸟何燠之
何冯弓挟矢 殊能将之
既惊帝切激 何逢长之
伯昌好衰 秉鞭作牧
何令彻彼岐社 命有殷国
迁藏就岐 何能依
殷有惑妇 何所讥
受赐兹醢 西伯上告
何亲就上帝罚 殷之命以不救
师望在肆 昌何识
鼓刀扬声 后何喜
武发杀殷 何所悒
载尸集成 何所急
伯林雉经 惟其何故
何感天抑地 夫谁畏惧
皇天集命 惟何戒之
受礼天下 又使至代之
初汤臣挚 后兹承辅
何卒官汤 尊食宗绪
勋阖梦生 少离散亡
何壮武厉 能流厥严
彭铿斟雉 帝何飨
受寿永多 夫何长
中央共牧 后何怒
蜂蛾微命 力何固
惊女采薇 鹿何祐
北至四水 萃何喜
兄有噬犬 弟何欲
易之以百两 卒无禄
薄暮雷电 归何忧
厥严不奉 帝何求
伏匿穴处 爰何云
荆勋作师 夫何长
悟过改更 我又何言
吴光争国 久余是胜
何环穿自闾社丘陵 爰出子文
吾告堵敖以不长
何试上自予 忠名弥彰
总有一句是的.你别信楼上的. 孤独の地狼星就是我.我乱打的.
哇卡卡 !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!搜趣网!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!jquhkIG!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!jquhkIG!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

夜坐
春夜伤心坐画屏，不如放眼入青冥①。一山突起丘陵妒②，万籁无言帝坐灵③。塞上似腾奇女气④，江东久殒少微星⑤。平生不蓄湘累问⑥，唤出姮娥诗与听⑦。
沉沉心事北南东，一睨人材海内空。壮岁始参周史席⑧，髫年惜堕晋贤风⑨。功高拜将成仙外，才尽回肠荡气中。万一禅关砉然破，美人如玉剑如虹⑩。
【注释】
①青冥——天空。 ②“一山”句——写“放眼入青冥”所见情景，隐含一己绝艳之才不为世人所认知而反遭压抑之意。 ③“万籁”句——喻指朝廷一心独裁，死气沉沉。帝坐，即帝座，北极第二星，代指帝王。④奇女气——《汉书外戚传》载，汉武帝巡狩河间，望气者曰：“此有奇女”，武帝访得赵倢伃,封为钩弋夫人。此句谓统治层不识草野之异材。 ⑤少微星——太微座西有四星，代表处士、议士、博士、大夫。少微星明则贤士举，不明则反之。见张守节《史记正义》。此句谓人材凋敝，由来已久。 ⑥湘累——指屈原。屈原无辜被放，投湘水而死，故称。见扬雄《反离骚》。湘累问，指屈子名篇《天问》。 ⑦姮（héng横）娥——嫦娥本名，因避汉文帝刘恒讳，改姮为嫦。 ⑧“壮岁”句——年已三十才任一史官之职。 壮岁，三十岁。作者道光元年（1821）充国史馆校对官，参修《一统志》，时年三十。⑨“髫年”句——谓自己很早就陷溺于晋人如嵇康、阮籍等通脱放浪之遗风，以致不为俗世所容，仕途坎坷。髫（tiáo条）年，幼年。 ⑩“万一”二句——谓参悟人生妙义之后，境界顿开，柔情豪气两相交融。 禅关，佛教称参悟教义时遇到的种种障碍。 砉（xū虚，又作huā花）然，皮骨剥离声，见《庄子养生主》。此处形容禅关开裂之声。
【讲解】
以雄奇之笔写哀怨之情，最为定庵所擅长，亦最能体现其“剑”、“箫”合一的独特的美学品格。这两篇《夜坐》如此，下面两篇《秋心》亦复如是，将其对读，能对定庵诗歌卓绝处有更深一重体验。
本组诗作于道光三年（1823）秋，作者以内阁中书充国史馆校对官，又值第四次应会试落榜，孤愤之情、奇崛之意纷至沓来，夜坐难眠，遂有此神思飙发、想象突奔之篇章。前首一开始即点出“伤心”二字，为一组诗之关捩，而“不如放眼入青冥”则将视野放宽至无垠的夜空，藉此来思索宇宙与人生，于是全诗基调顿时超越了一城一地的鸡虫得失，而是展现出广阔深邃的诗意图景与哲理意蕴。“一山”二句为定庵诗中奇语，与其说是遥望黑夜所见，毋宁说仍是展现了心灵化的“夜色”，“山”、“丘陵”、“万籁”、“帝坐”等亦皆是人文化了的意象，其造势之峻峭、思想之锋锐曾为康有为等激赏。五六句以旧典隐微陈郁地表现作者对时政、尤其是人材问题的见解，一“似”字、一“久”字为匠心所在，充满指责愤激之意。“平生不蓄湘累问”一句反用杜甫《暮春江陵送马大卿公恩命追赴阙下》“天意高难问，人情老易悲”诗意，既然问天而无效，那便只有月中嫦娥能够听取自己的忧愤了！汹涌的失望孤独之情跃跃然于纸上。
第二篇首联之“沉沉”二字、“一睨”二字均极精警，活画出定庵“一山突起”的人格风范，可是这位睨视海内人材的杰出者不是因为幼年即堕入晋贤的通脱狂浪、不拘礼法之风，至而立之年才参与史席、距离自己的理想长途漫漫么？然则作者理想为何？古之所谓“三不朽”、“一人得道、鸡犬升天”一类为人艳羡者居然都不在其眼中！他所期冀的原来是一种“回肠荡气”的又与解脱烦恼的禅学相关的“情”和“才”的交融。然而，所谓“逃禅一意皈宗风，惜哉幽情丽想销搜趣网难空”，诗人对禅宗真的虔信否？这只是无奈之下的遁逃而已！那些难以销除的如玉美人和如虹剑气才是他深心处想往的境界啊！作者豪气横空，可“万一”二字又透出明知难以实现的“伤心”与苍凉。中夜独坐，总不过是以“来何汹涌”开始，以“去尚缠绵”告终的罢！
尝见张远山（《齐人物论》作者之一）称李白将“愁”写得“欣喜若狂”，以为深得太白诗歌三昧。不妨也如此说，如龚自珍将“伤心”写得如此气象万千者，太白之后，亦不多觏。
参考资料：http://madayong.blogchina.com/madayong/2178489.html

卷一百六十一
卷161_1 「古风」李白
大雅久不作，吾衰竟谁陈。王风委蔓草，战国多荆榛。
龙虎相啖食，兵戈逮狂秦。正声何微茫，哀怨起骚人。
扬马激颓波，开流荡无垠。废兴虽万变，宪章亦已沦。
自从建安来，绮丽不足珍。圣代复元古，垂衣贵清真。
群才属休明，乘运共跃鳞。文质相炳焕，众星罗秋旻.
我志在删述，垂辉映千春。希圣如有立，绝笔于获麟。
蟾蜍薄太清，蚀此瑶台月。圆光亏中天，金魄遂沦没。
螮蝀入紫微，大明夷朝晖。浮云隔两曜，万象昏阴霏。
萧萧长门宫，昔是今已非。桂蠹花不实，天霜下严威。
沈叹终永夕，感我涕沾衣。
秦皇扫六合，虎视何雄哉。飞剑决浮云，诸侯尽西来。
明断自天启，大略驾群才。收兵铸金人，函谷正东开。
铭功会稽岭，骋望琅琊台。刑徒七十万，起土骊山隈。
尚采不死药，茫然使心哀。连弩射海鱼，长鲸正崔嵬。
额鼻象五岳，扬波喷云雷。鬐鬣蔽青天，何由睹蓬莱。
徐巿载秦女，楼船几时回。但见三泉下，金棺葬寒灰。
凤飞九千仞，五章备彩珍。衔书且虚归，空入周与秦。
横绝历四海，所居未得邻。吾营紫河车，千载落风尘。
药物秘海岳，采铅青溪滨。时登大楼山，举手望仙真。
羽驾灭去影，飙车绝回轮。尚恐丹液迟，志愿不及申。
徒霜镜中发，羞彼鹤上人。桃李何处开，此花非我春。
唯应清都境，长与韩众亲。
太白何苍苍，星辰上森列。去天三百里，邈尔与世绝。
中有绿发翁，披云卧松雪。不笑亦不语，冥栖在岩穴。
我来逢真人，长跪问宝诀。粲然启玉齿，授以炼药说。
铭骨传其语，竦身已电灭。仰望不可及，苍然五情热。
吾将营丹砂，永与世人别。
代马不思越，越禽不恋燕。情性有所习，土风固其然。
昔别雁门关，今戍龙庭前。惊沙乱海日，飞雪迷胡天。
虮虱生虎鹖，心魂逐旌旃。苦战功不赏，忠诚难可宣。
谁怜李飞将，白首没三边。
五鹤西北来，飞飞凌太清。仙人绿云上，自道安期名。
两两白玉童，双吹紫鸾笙。去影忽不见，回风送天声。
我欲一问之，飘然若流星。愿餐金光草，寿与天齐倾。
咸阳二三月，宫柳黄金枝。绿帻谁家子，卖珠轻薄儿。
日暮醉酒归，白马骄且驰。意气人所仰，冶游方及时。
子云不晓事，晚献长杨辞。赋达身已老，草玄鬓若丝。
投阁良可叹，但为此辈嗤。
庄周梦胡蝶，胡蝶为庄周。一体更变易，万事良悠悠。
乃知蓬莱水，复作清浅流。青门种瓜人，旧日东陵侯。
富贵故如此，营营何所求。
齐有倜傥生，鲁连特高妙。明月出海底，一朝开光曜。
却秦振英声，后世仰末照。意轻千金赠，顾向平原笑。
吾亦澹荡人，拂衣可同调。
黄河走东溟，白日落西海。逝川与流光，飘忽不相待。
春容舍我去，秋发已衰改。人生非寒松，年貌岂长在。
吾当乘云螭，吸景驻光彩。
松柏本孤直，难为桃李颜。昭昭严子陵，垂钓沧波间。
身将客星隐，心与浮云闲。长揖万乘君，还归富春山。
清风洒六合，邈然不可攀。使我长叹息，冥栖岩石间。
君平既弃世，世亦弃君平。观变穷太易，探元化群生。
寂寞缀道论，空帘闭幽情。驺虞不虚来，鸑鷟有时鸣。
安知天汉上，白日悬高名。海客去已久，谁人测沉冥。
胡关饶风沙，萧索竟终古。木落秋草黄，登高望戎虏。
荒城空大漠，边邑无遗堵。白骨横千霜，嵯峨蔽榛莽。
借问谁凌虐，天骄毒威武。赫怒我圣皇，劳师事鼙鼓。
阳和变杀气，发卒骚中土。三十六万人，哀哀泪如雨。
且悲就行役，安得营农圃。不见征戍儿，岂知关山苦。
李牧今不在，边人饲豺虎。
燕昭延郭隗，遂筑黄金台。剧辛方赵至，邹衍复齐来。
奈何青云士，弃我如尘埃。珠玉买歌笑，糟糠养贤才。
方知黄鹤举，千里独裴回。
宝剑双蛟龙，雪花照芙蓉。精光射天地，雷腾不可冲。
一去别金匣，飞沉失相从。风胡灭已久，所以潜其锋。
吴水深万丈，楚山邈千重。雌雄终不隔，神物会当逢。
金华牧羊儿，乃是紫烟客。我愿从之游，未去发已白。
不知繁华子，扰扰何所迫。昆山采琼蕊，可以炼精魄。
天津三月时，千门桃与李。朝为断肠花，暮逐东流水。
前水复后水，古今相续流。新人非旧人，年年桥上游。
鸡鸣海色动，谒帝罗公侯。月落西上阳，馀辉半城楼。
衣冠照云日，朝下散皇州。鞍马如飞龙，黄金络马头。
行人皆辟易，志气横嵩丘。入门上高堂，列鼎错珍羞。
香风引赵舞，清管随齐讴。七十紫鸳鸯，双双戏庭幽。
行乐争昼夜，自言度千秋。功成身不退，自古多愆尤。
黄犬空叹息，绿珠成衅仇。何如鸱夷子，散发棹扁舟。
西岳莲花山，迢迢见明星。素手把芙蓉，虚步蹑太清。
霓裳曳广带，飘拂升天行。邀我登云台，高揖卫叔卿。
恍恍与之去，驾鸿凌紫冥。俯视洛阳川，茫茫走胡兵。
流血涂野草，豺狼尽冠缨。
昔我游齐都，登华不注峰。兹山何峻秀，绿翠如芙蓉。
萧飒古仙人，了知是赤松。借予一白鹿，自挟两青龙。
含笑凌倒景，欣然愿相从。泣与亲友别，欲语再三咽。
勖君青松心，努力保霜雪。世路多险艰，白日欺红颜。
分手各千里，去去何时还。在世复几时，倏如飘风度。
空闻紫金经，白首愁相误。抚己忽自笑，沉吟为谁故。
名利徒煎熬，安得闲余步。终留赤玉舄，东上蓬莱路。
秦帝如我求，苍苍但烟雾。
郢客吟白雪，遗响飞青天。徒劳歌此曲，举世谁为传。
试为巴人唱，和者乃数千。吞声何足道，叹息空凄然。
秦水别陇首，幽咽多悲声。胡马顾朔雪，躞蹀长嘶鸣。
感物动我心，缅然含归情。昔视秋蛾飞，今见春蚕生。
袅袅桑柘叶，萋萋柳垂荣。急节谢流水，羁心摇悬旌。
挥涕且复去，恻怆何时平。
秋露白如玉，团团下庭绿。我行忽见之，寒早悲岁促。
人生鸟过目，胡乃自结束。景公一何愚，牛山泪相续。
物苦不知足，得陇又望蜀。人心若波澜，世路有屈曲。
三万六千日，夜夜当秉烛。
大车扬飞尘，亭午暗阡陌。中贵多黄金，连云开甲宅。
路逢斗鸡者，冠盖何辉赫。鼻息干虹霓，行人皆怵惕。
世无洗耳翁，谁知尧与跖。
世道日交丧，浇风散淳源。不采芳桂枝，反栖恶木根。
所以桃李树，吐花竟不言。大运有兴没，群动争飞奔。
归来广成子，去入无穷门。
碧荷生幽泉，朝日艳且鲜。秋花冒绿水，密叶罗青烟。
秀色空绝世，馨香竟谁传。坐看飞霜满，凋此红芳年。
结根未得所，愿托华池边。
燕赵有秀色，绮楼青云端。眉目艳皎月，一笑倾城欢。
常恐碧草晚，坐泣秋风寒。纤手怨玉琴，清晨起长叹。
焉得偶君子，共乘双飞鸾。
容颜若飞电，时景如飘风。草绿霜已白，日西月复东。
华鬓不耐秋，飒然成衰蓬。古来贤圣人，一一谁成功。
君子变猿鹤，小人为沙虫。不及广成子，乘云驾轻鸿。
三季分战国，七雄成乱麻。王风何怨怒，世道终纷拏。
至人洞玄象，高举凌紫霞。仲尼欲浮海，吾祖之流沙。
圣贤共沦没，临歧胡咄嗟。
玄风变太古，道丧无时还。扰扰季叶人，鸡鸣趋四关。
但识金马门，谁知蓬莱山。白首死罗绮，笑歌无时闲。
绿酒哂丹液，青娥凋素颜。大儒挥金椎，琢之诗礼间。
苍苍三株树，冥目焉能攀。
郑客西入关，行行未能已。白马华山君，相逢平原里。
璧遗镐池君，明年祖龙死。秦人相谓曰，吾属可去矣。
一往桃花源，千春隔流水。
蓐收肃金气，西陆弦海月。秋蝉号阶轩，感物忧不歇。
良辰竟何许，大运有沦忽。天寒悲风生，夜久众星没。
恻恻不忍言，哀歌逮明发。
北溟有巨鱼，身长数千里。仰喷三山雪，横吞百川水。
凭陵随海运，燀赫因风起。吾观摩天飞，九万方未已。
羽檄如流星，虎符合专城。喧呼救边急，群鸟皆夜鸣。
白日曜紫微，三公运权衡。天地皆得一，澹然四海清。
借问此何为，答言楚征兵。渡泸及五月，将赴云南征。
怯卒非战士，炎方难远行。长号别严亲，日月惨光晶。
泣尽继以血，心摧两无声。困兽当猛虎，穷鱼饵奔鲸。
千去不一回，投躯岂全生。如何舞干戚，一使有苗平。
丑女来效颦，还家惊四邻。寿陵失本步，笑杀邯郸人。
一曲斐然子，雕虫丧天真。棘刺造沐猴，三年费精神。
功成无所用，楚楚且华身。大雅思文王，颂声久崩沦。
安得郢中质，一挥成斧斤。
抱玉入楚国，见疑古所闻。良宝终见弃，徒劳三献君。
直木忌先伐，芳兰哀自焚。盈满天所损，沉冥道为群。
东海沉碧水，西关乘紫云。鲁连及柱史，可以蹑清芬。
燕臣昔恸哭，五月飞秋霜。庶女号苍天，震风击齐堂。
精诚有所感，造化为悲伤。而我竟何辜，远身金殿傍。
浮云蔽紫闼，白日难回光。群沙秽明珠，众草凌孤芳。
古来共叹息，流泪空沾裳。
孤兰生幽园，众草共芜没。虽照阳春晖，复悲高秋月。
飞霜早淅沥，绿艳恐休歇。若无清风吹，香气为谁发。
登高望四海，天地何漫漫。霜被群物秋，风飘大荒寒。
荣华东流水，万事皆波澜。白日掩徂辉，浮云无定端。
梧桐巢燕雀，枳棘栖鸳鸾。且复归去来，剑歌行路难。
凤饥不啄粟，所食唯琅玕.焉能与群鸡，刺蹙争一餐。
朝鸣昆丘树，夕饮砥柱湍。归飞海路远，独宿天霜寒。
幸遇王子晋，结交青云端。怀恩未得报，感别空长叹。
朝弄紫沂海，夕披丹霞裳。挥手折若木，拂此西日光。
云卧游八极，玉颜已千霜。飘飘入无倪，稽首祈上皇。
呼我游太素，玉杯赐琼浆。一餐历万岁，何用还故乡。
永随长风去，天外恣飘扬。
摇裔双白鸥，鸣飞沧江流。宜与海人狎，岂伊云鹤俦。
寄形宿沙月，沿芳戏春洲。吾亦洗心者，忘机从尔游。
周穆八荒意，汉皇万乘尊。淫乐心不极，雄豪安足论。
西海宴王母，北宫邀上元。瑶水闻遗歌，玉怀竟空言。
灵迹成蔓草，徒悲千载魂。
绿萝纷葳蕤，缭绕松柏枝。草木有所托，岁寒尚不移。
奈何夭桃色，坐叹葑菲诗。玉颜艳红彩，云发非素丝。
君子恩已毕，贱妾将何为。
八荒驰惊飙，万物尽凋落。浮云蔽颓阳，洪波振大壑。
龙凤脱罔罟，飘摇将安托。去去乘白驹，空山咏场藿。
一百四十年，国容何赫然。隐隐五凤楼，峨峨横三川。
王侯象星月，宾客如云烟。斗鸡金宫里，蹴踘瑶台边。
举动摇白日，指挥回青天。当途何翕忽，失路长弃捐。
独有扬执戟，闭关草太玄。
桃花开东园，含笑夸白日。偶蒙东风荣，生此艳阳质。
岂无佳人色，但恐花不实。宛转龙火飞，零落早相失。
讵知南山松，独立自萧飋.
秦皇按宝剑，赫怒震威神。逐日巡海右，驱石驾沧津。
征卒空九宇，作桥伤万人。但求蓬岛药，岂思农鳸春。
力尽功不赡，千载为悲辛。
美人出南国，灼灼芙蓉姿。皓齿终不发，芳心空自持。
由来紫宫女，共妒青蛾眉。归去潇湘沚，沉吟何足悲。
宋国梧台东，野人得燕石。夸作天下珍，却哂赵王璧。
赵璧无缁磷，燕石非贞真。流俗多错误，岂知玉与珉。
殷后乱天纪，楚怀亦已昏。夷羊满中野，菉葹盈高门。
比干谏而死，屈平窜湘源。虎口何婉娈，女媭空婵媛。
彭咸久沦没，此意与谁论。
青春流惊湍，朱明骤回薄。不忍看秋蓬，飘扬竟何托。
光风灭兰蕙，白露洒葵藿。美人不我期，草木日零落。
战国何纷纷，兵戈乱浮云。赵倚两虎斗，晋为六卿分。
奸臣欲窃位，树党自相群。果然田成子，一旦杀齐君。
倚剑登高台，悠悠送春目。苍榛蔽层丘，琼草隐深谷。
凤鸟鸣西海，欲集无珍木。鸒斯得所居，蒿下盈万族。
晋风日已颓，穷途方恸哭。
齐瑟弹东吟，秦弦弄西音。慷慨动颜魄，使人成荒淫。
彼美佞邪子，婉娈来相寻。一笑双白璧，再歌千黄金。
珍色不贵道，讵惜飞光沉。安识紫霞客，瑶台鸣素琴。
越客采明珠，提携出南隅。清辉照海月，美价倾皇都。
献君君按剑，怀宝空长吁。鱼目复相哂，寸心增烦纡。
羽族禀万化，小大各有依。周周亦何辜，六翮掩不挥。
愿衔众禽翼，一向黄河飞。飞者莫我顾，叹息将安归。
我到巫山渚，寻古登阳台。天空彩云灭，地远清风来。
神女去已久，襄王安在哉。荒淫竟沦替，樵牧徒悲哀。
恻恻泣路歧，哀哀悲素丝。路歧有南北，素丝易变移。
万事固如此，人生无定期。田窦相倾夺，宾客互盈亏。
世途多翻覆，交道方嶮巇.斗酒强然诺，寸心终自疑。
张陈竟火灭，萧朱亦星离。众鸟集荣柯，穷鱼守枯池。
嗟嗟失权客，勤问何所规。
卷一百六十二
卷162_1 「远别离」李白
远别离，古有皇英之二女，乃在洞庭之南，潇湘之浦。
海水直下万里深，谁人不言此离苦。日惨惨兮云冥冥，
猩猩啼烟兮鬼啸雨。我纵言之将何补，
皇穹窃恐不照余之忠诚。云凭凭兮欲吼怒，
尧舜当之亦禅禹。君失臣兮龙为鱼，权归臣兮鼠变虎。
或言尧幽囚，舜野死，九疑联绵皆相似，
重瞳孤坟竟何是。帝子泣兮绿云间，随风波兮去无还。
恸哭兮远望，见苍梧之深山。苍梧山崩湘水绝，
竹上之泪乃可灭。
卷162_2 「公无渡河」李白
黄河西来决昆仑，咆哮万里触龙门。波滔天，尧咨嗟。
大禹理百川，儿啼不窥家。杀湍湮洪水，九州始蚕麻。
其害乃去，茫然风沙。被发之叟狂而痴，
清晨临流欲奚为。旁人不惜妻止之，公无渡河苦渡之。
虎可搏，河难凭，公果溺死流海湄。有长鲸白齿若雪山，
公乎公乎挂罥于其间，箜篌所悲竟不还。
卷162_3 「蜀道难」李白
噫吁戏危乎高哉，蜀道之难难于上青天。蚕丛及鱼凫，
开国何茫然。尔来四万八千岁，不与秦塞通人烟。
西当太白有鸟道，可以横绝峨眉颠。地崩山摧壮士死，
然后天梯石栈相钩连。上有六龙回日之高标，
下有冲波逆折之回川。黄鹤之飞尚不得过，
猿猱欲度愁攀援。青泥何盘盘，百步九折萦岩峦。
扪参历井仰胁息，以手抚膺坐长叹。问君西游何时还，
畏途巉岩不可攀。但见悲鸟号古木，雄飞雌从绕林间。
又闻子规啼夜月，愁空山。蜀道之难难于上青天，
使人听此凋朱颜。连峰去天不盈尺，枯松倒挂倚绝壁。
飞湍瀑流争喧豗，砯崖转石万壑雷。其险也如此，
嗟尔远道之人胡为乎来哉。剑阁峥嵘而崔嵬，一夫当关，
万夫莫开。所守或匪亲，化为狼与豺。朝避猛虎，
夕避长蛇。磨牙吮血，杀人如麻。锦城虽云乐，
不如早还家。蜀道之难难于上青天，侧身西望长咨嗟。
卷162_4 「梁甫吟」李白
长啸梁甫吟，何时见阳春。君不见朝歌屠叟辞棘津，
八十西来钓渭滨。宁羞白发照清水，逢时吐气思经纶。
广张三千六百钓，风期暗与文王亲。大贤虎变愚不测，
当年颇似寻常人。君不见高阳酒徒起草中，
长揖山东隆准公。入门不拜骋雄辩，两女辍洗来趋风。
东下齐城七十二，指挥楚汉如旋蓬。狂客落魄尚如此，
何况壮士当群雄。我欲攀龙见明主，雷公砰訇震天鼓。
帝傍投壶多玉女，三时大笑开电光。倏烁晦冥起风雨，
阊阖九门不可通。以额扣关阍者怒，白日不照吾精诚，
杞国无事忧天倾。猰貐磨牙竞人肉，驺虞不折生草茎。
手接飞猱搏雕虎，侧足焦原未言苦。智者可卷愚者豪，
世人见我轻鸿毛。力排南山三壮士，齐相杀之费二桃。
吴楚弄兵无剧孟，亚夫咍尔为徒劳。梁甫吟，梁甫吟，
声正悲。张公两龙剑，神物合有时。风云感会起屠钓，
大人zj屼当安之。
卷162_5 「乌夜啼」李白
黄云城边乌欲栖，归飞哑哑枝上啼。机中织锦秦川女，
碧纱如烟隔窗语。停梭怅然忆远人，独宿孤房泪如雨。
卷162_6 「乌栖曲」李白
姑苏台上乌栖时，吴王宫里醉西施。吴歌楚舞欢未毕，
青山欲衔半边日。银箭金壶漏水多，起看秋月坠江波。
东方渐高奈乐何。
卷162_7 「战城南」李白
去年战桑干源，今年战葱河道。洗兵条支海上波，
放马天山雪中草。万里长征战，三军尽衰老。
匈奴以杀戮为耕作，古来唯见白骨黄沙田。
秦家筑城避胡处，汉家还有烽火然。烽火然不息，
征战无已时。野战格斗死，败马号鸣向天悲。
乌鸢啄人肠，衔飞上挂枯树枝。士卒涂草莽，
将军空尔为。乃知兵者是凶器，圣人不得已而用之。
卷162_8 「将进酒」李白
君不见黄河之水天上来，奔流到海不复回。
君不见高堂明镜悲白发，朝如青丝暮成雪。
人生得意须尽欢，莫使金樽空对月。天生我材必有用，
千金散尽还复来。烹羊宰牛且为乐，会须一饮三百杯。
岑夫子，丹丘生，将进酒，君莫停。与君歌一曲，
请君为我侧耳听。钟鼓馔玉不足贵，但愿长醉不愿醒。
古来圣贤皆寂寞，惟有饮者留其名。陈王昔时宴平乐，
斗酒十千恣欢谑。主人何为言少钱，径须沽取对君酌。
五花马，千金裘，呼儿将出换美酒，与尔同销万古愁。
卷162_9 「行行游且猎篇」李白
边城儿，生年不读一字书，但将游猎夸轻趫。
胡马秋肥宜白草，骑来蹑影何矜骄。金鞭拂雪挥鸣鞘，
半酣呼鹰出远郊。弓弯满月不虚发，双鶬迸落连飞髇.
海边观者皆辟易，猛气英风振沙碛。儒生不及游侠人，
白首下帷复何益。
卷162_10 「飞龙引二首」李白
黄帝铸鼎于荆山，炼丹砂。丹砂成黄金，
骑龙飞上太清家。云愁海思令人嗟，宫中彩女颜如花。
飘然挥手凌紫霞，从风纵体登鸾车。登鸾车，侍轩辕，
遨游青天中，其乐不可言。
鼎湖流水清且闲，轩辕去时有弓剑，古人传道留其间。
后宫婵娟多花颜，乘鸾飞烟亦不还，骑龙攀天造天关。
造天关，闻天语，长云河车载玉女。载玉女，过紫皇，
紫皇乃赐白兔所捣之药方，后天而老凋三光。
下视瑶池见王母，蛾眉萧飒如秋霜。
卷162_11 「天马歌」李白
天马来出月支窟，背为虎文龙翼骨。嘶青云，振绿发，
兰筋权奇走灭没。腾昆仑，历西极，四足无一蹶。
鸡鸣刷燕晡秣越，神行电迈蹑慌惚。天马呼，飞龙趋，
目明长庚臆双凫。尾如流星首渴乌，口喷红光汗沟朱。
曾陪时龙蹑天衢，羁金络月照皇都。逸气棱棱凌九区，
白璧如山谁敢沽。回头笑紫燕，但觉尔辈愚。天马奔，
恋君轩，駷跃惊矫浮云翻。万里足踯躅，遥瞻阊阖门。
不逢寒风子，谁采逸景孙。白云在青天，丘陵远崔嵬。
盐车上峻坂，倒行逆施畏日晚。伯乐翦拂中道遗，
少尽其力老弃之。愿逢田子方，恻然为我悲。
虽有玉山禾，不jquhkIG能疗苦饥。严霜五月凋桂枝，
伏枥衔冤摧两眉。请君赎献穆天子，犹堪弄影舞瑶池。
卷162_12 「行路难三首」李白
金樽清酒斗十千，玉盘珍羞直万钱。停杯投箸不能食，
拔剑四顾心茫然。欲渡黄河冰塞川，将登太行雪满山。
闲来垂钓碧溪上，忽复乘舟梦日边。行路难，行路难，
多歧路，今安在。长风破浪会有时，直挂云帆济沧海。
大道如青天，我独不得出。羞逐长安社中儿，
赤鸡白狗赌梨栗。弹剑作歌奏苦声，曳裾王门不称情。
淮阴市井笑韩信，汉朝公卿忌贾生。
君不见昔时燕家重郭隗，拥彗折节无嫌猜。
剧辛乐毅感恩分，输肝剖胆效英才。昭王白骨萦烂草，
谁人更扫黄金台。行路难，归去来。
有耳莫洗颍川水，有口莫食首阳蕨。含光混世贵无名，
何用孤高比云月。吾观自古贤达人，功成不退皆殒身。
子胥既弃吴江上，屈原终投湘水滨。陆机雄才岂自保，
李斯税驾苦不早。华亭鹤唳讵可闻，上蔡苍鹰何足道。
君不见吴中张翰称达生，秋风忽忆江东行。
且乐生前一杯酒，何须身后千载名。
卷162_13 「长相思」李白
长相思，在长安。络纬秋啼金井阑，微霜凄凄簟色寒。
孤灯不明思欲绝，卷帷望月空长叹，美人如花隔云端。
上有青冥之长天，下有渌水之波澜。天长路远魂飞苦，
梦魂不到关山难。长相思，摧心肝。
卷162_14 「上留田行」李白
行至上留田，孤坟何峥嵘。积此万古恨，春草不复生。
悲风四边来，肠断白杨声。借问谁家地，埋没蒿里茔。
古老向余言，言是上留田，蓬科马鬣今已平。
昔之弟死兄不葬，他人于此举铭旌。一鸟死，百鸟鸣。
一兽走，百兽惊。桓山之禽别离苦，欲去回翔不能征。
田氏仓卒骨肉分，青天白日摧紫荆。交柯之木本同形，
东枝憔悴西枝荣。无心之物尚如此，参商胡乃寻天兵。
孤竹延陵，让国扬名。高风缅邈，颓波激清。
尺布之谣，塞耳不能听。
卷162_15 「春日行」李白
深宫高楼入紫清，金作蛟龙盘绣楹。佳人当窗弄白日，
弦将手语弹鸣筝。春风吹落君王耳，此曲乃是升天行。
因出天池泛蓬瀛，楼船蹙沓波浪惊。三千双蛾献歌笑，
挝钟考鼓宫殿倾，万姓聚舞歌太平。我无为，人自宁。
三十六帝欲相迎，仙人飘翩下云輧。帝不去，留镐京。
安能为轩辕，独往入窅冥。小臣拜献南山寿，
陛下万古垂鸿名。
卷162_16 「前有一樽酒行二首」李白
春风东来忽相过，金樽渌酒生微波。落花纷纷稍觉多，
美人欲醉朱颜酡。青轩桃李能几何，流光欺人忽蹉跎。
君起舞，日西夕。当年意气不肯平，白发如丝叹何益。
琴奏龙门之绿桐，玉壶美酒清若空。催弦拂柱与君饮，
看朱成碧颜始红。胡姬貌如花，当垆笑春风。笑春风，
舞罗衣，君今不醉将安归。
卷162_17 「夜坐吟」李白
冬夜夜寒觉夜长，沉吟久坐坐北堂。冰合井泉月入闺，
金缸青凝照悲啼。金缸灭，啼转多。掩妾泪，听君歌。
歌有声，妾有情。情声合，两无违。一语不入意，
从君万曲梁尘飞。
卷162_18 「野田黄雀行」李白
游莫逐炎洲翠，栖莫近吴宫燕。吴宫火起焚巢窠，
炎洲逐翠遭网罗。萧条两翅蓬蒿下，纵有鹰鹯奈若何。
卷162_19 「箜篌谣」李白
攀天莫登龙，走山莫骑虎。贵贱结交心不移，
唯有严陵及光武。周公称大圣，管蔡宁相容。
汉谣一斗粟，不与淮南舂。兄弟尚路人，吾心安所从。
他人方寸间，山海几千重。轻言托朋友，对面九疑峰。
开花必早落，桃李不如松。管鲍久已死，何人继其踪。
卷162_20 「雉朝飞」李白
麦陇青青三月时，白雉朝飞挟两雌。锦衣绣翼何离褷，
犊牧采薪感之悲。春天和，白日暖。啄食饮泉勇气满，
争雄斗死绣颈断。雉子班奏急管弦，倾心酒美尽玉碗。
枯杨枯杨尔生稊，我独七十而孤栖。弹弦写恨意不尽，
瞑目归黄泥。
卷162_21 「上云乐」李白
金天之西，白日所没。康老胡雏，生彼月窟。巉岩容仪，
戍削风骨。碧玉炅炅双目瞳，黄金拳拳两鬓红。
华盖垂下睫，嵩岳临上唇。不睹诡谲貌，岂知造化神。
大道是文康之严父，元气乃文康之老亲。抚顶弄盘古，
推车转天轮。云见日月初生时，铸冶火精与水银。
阳乌未出谷，顾兔半藏身。女娲戏黄土，团作愚下人。
散在六合间，蒙蒙若沙尘。生死了不尽，
谁明此胡是仙真。西海栽若木，东溟植扶桑。
别来几多时，枝叶万里长。中国有七圣，半路颓洪荒。
陛下应运起，龙飞入咸阳。赤眉立盆子，白水兴汉光。
叱咤四海动，洪涛为簸扬。举足蹋紫微，天关自开张。
老胡感至德，东来进仙倡。五色师子，九苞凤凰。
是老胡鸡犬，鸣舞飞帝乡。淋漓飒沓，进退成行。
能胡歌，献汉酒。跪双膝，立两肘。散花指天举素手。
拜龙颜，献圣寿。北斗戾，南山摧。
天子九九八十一万岁，长倾万岁杯。
卷162_22 「白鸠辞（一作夷则格上白鸠拂舞辞）」李白
铿鸣钟，考朗鼓。歌白鸠，引拂舞。白鸠之白谁与邻，
霜衣雪襟诚可珍。含哺七子能平均。食不噎，性安驯。
首农政，鸣阳春。天子刻玉杖，镂形赐耆人。
白鹭之白非纯真，外洁其色心匪仁。阙五德，无司晨，
胡为啄我葭下之紫鳞。鹰鹯雕鹗，贪而好杀。
凤凰虽大圣，不愿以为臣。
卷162_23 「日出行（一作日出入行）」李白
日出东方隈，似从地底来。历天又入海，
六龙所舍安在哉。其始与终古不息，
人非元气安得与之久裴徊。草不谢荣于春风，
木不怨落于秋天。谁挥鞭策驱四运，万物兴歇皆自然。
羲和羲和，汝奚汩没于荒淫之波。鲁阳何德，驻景挥戈。
逆道违天，矫诬实多。吾将囊括大块，浩然与溟涬同科。
卷162_24 「胡无人」李白
严风吹霜海草凋，筋干精坚胡马骄。汉家战士三十万，
将军兼领霍嫖姚。流星白羽腰间插，剑花秋莲光出匣。
天兵照雪下玉关，虏箭如沙射金甲。云龙风虎尽交回，
太白入月敌可摧。敌可摧，旄头灭，履胡之肠涉胡血。
悬胡青天上，埋胡紫塞傍。胡无人，汉道昌。
卷162_25 「北风行」李白
烛龙栖寒门，光曜犹旦开。日月照之何不及此，
唯有北风号怒天上来。燕山雪花大如席，
片片吹落轩辕台。幽州思妇十二月，停歌罢笑双蛾摧。
倚门望行人，念君长城苦寒良可哀。别时提剑救边去，
遗此虎纹金鞞靫.中有一双白羽箭，蜘蛛结网生尘埃。
箭空在，人今战死不复回。不忍见此物，焚之已成灰。
黄河捧土尚可塞，北风雨雪恨难裁。
卷162_26 「侠客行」李白
赵客缦胡缨，吴钩霜雪明。银鞍照白马，飒沓如流星。
十步杀一人，千里不留行。事了拂衣去，深藏身与名。
闲过信陵饮，脱剑膝前横。将炙啖朱亥，持觞劝侯嬴。
三杯吐然诺，五岳倒为轻。眼花耳热后，意气素霓生。
救赵挥金槌，邯郸先震惊。千秋二壮士，煊赫大梁城。
纵死侠骨香，不惭世上英。谁能书合下，白首太玄经